Literatür Taraması Neden Yapılır?
Bilim insanının aklına bir soru geldiğinde bunun cevabını hali hazırda bulunan kitap, dergi, rapor, makale gibi kaynaklardan aramaya başlar. Sorusunun cevabını bulamayan bilim insanı bu konuyu araştırmaya karar verir.
Türkiye’deki birçok araştırma yukarıdaki ideal bilim insanının merakının sonucunda ortaya çıkmaz. Bir tez ya da makale yazılmalıdır. Konunun ilgi çekici olması, başka ülkelerde yapılmış olup bizde yapılmamış olması, sonucunda hoş bir makale kaleme alınabileceği vb. sebeplerle araştırmaya başlanır. Ancak çoğunlukla bir sonraki yazıda nasıl yapılacağını anlatacağım “literatür taraması” kısmı kısaca geçilerek akla gelen fikrin hızlıca uygulanmasına geçilir. Bu basamağın üzerinde durulmadığı takdirde özgün, daha önce yapılmamış bir araştırmanın yapılması, yazılan makaleyi yüksek kaliteli bir dergide yayınlanması ve araştırma tasarımının uygun şekilde yapılması gibi konularda sıkıntılar ortaya çıkacaktır.
Öncelikle literatür taramasının uygun şekilde yapılmaması etik açıdan sorun teşkil eder. Şöyle ki; araştırmanın uygulanması sırasında harcanacak zaman, insan gücü, malzemeler vs. gibi kaynaklar daha önce aynısı yapılmış bir çalışmanın tekrarı için kullanılıyor olabilir ya da literatür taraması yapılarak çok daha gelişmiş bir araştırma yapacakken kısıtlı bir araştırma noktasında kalınabilir. Her iki durumda da bilim insanı ulaşması gereken sonucun uzağında kalmış olur.
Literatür taraması uygun bir şekilde yapıldığında konu ile ilgili yapılmış çalışmaların tamamı incelenmiş olacaktır. Bu sebeple tekrar çalışma yapma riski düşecek, bulunan makalelerin yazarlarının önerdikleri yönde bir çalışma tasarlanabilecektir. Bu aşamada incelenen her makale doğu araştırma yönteminin belirlenmesi, uygun bağımsız değişkenlerin tespit edilmesi gibi araştırma için çok önemli ön şartların yerine getirilmesi sağlanmış olur.
Öte yandan metnin yazılması aşamasında iyi bir literatür taraması işimizi oldukça kolaylaştıracaktır. Daha önce yapılan çalışmalar rahatça özetlenebilecek, kullanılan yöntemin yetkinliği tartışılabilecek, kavramsal ve mantıksal çerçeve rahatlıkla ortaya konacak, elde edilen verilerin ne anlama geldiği en doğru şekilde ifade edilecek ve hali hazırdaki bulgularla kıyaslanması çok kolay olacaktır.
Literatür taraması zor bir süreç değildir. Uygun yöntemlerin bilinmesi ile rahatlıkla yerine getirilebilecek bir aşamadır ve bu aşamada harcanan vakit boşa harcanan bir vakit değil aksine zamanımızı ve emeğimizi uygun şekilde kullanmanın ön koşullarındandır.
